Làng nghề truyền thống rượu Bàu Đá Cù Lâm là nơi đã sản sinh ra loại rượu nổi tiếng với hương vị thơm nồng, tinh khiết. Những giọt rượu nơi đây là kết tinh từ bàn tay tài hoa và tâm huyết của bao thế hệ.
Làng nghề rượu Bàu Đá ở đâu
Làng nghề truyền thống Rượu Bàu Đá Cù Lâm nằm tại xã Nhơn Lộc, Thị xã An Nhơn, quê hương của loại rượu từng được thi sĩ Tản Đà ca ngợi là “đệ nhị danh tửu”. Tại đây, hơn 1.000 hộ gia đình vẫn duy trì việc nấu rượu vào những ngày nông nhàn hoặc dịp lễ, Tết.
Đặc biệt, thôn Cù Lâm Bắc nổi tiếng với vài chục hộ dân sống chủ yếu bằng nghề nấu rượu, góp phần gìn giữ hương vị độc đáo từ cha ông để lại.
Lịch sử làng nghề truyền thống rượu bàu đá Cù Lâm
Không ai biết chính xác làng nghề truyền thống rượu Bàu Đá Cù Lâm hình thành từ khi nào, bởi không có tài liệu nào ghi chép lại. Chỉ biết rằng, từ thời nghĩa quân Tây Sơn, người dân nơi đây đã sử dụng nước từ Bàu Đá để nấu rượu. Theo thời gian, dần trở thành làng nghề truyền thống làm rượu và nổi tiếng khắp Việt Nam
Người dân làng Cù Lâm còn lưu truyền nhiều câu chuyện thú vị xoay quanh loại rượu này. Nổi bật nhất là câu chuyện về bà Hương Liễu, một người quê ở đất Tây Sơn, được cho là đã thừa hưởng công thức nấu rượu truyền thống từ thời vua Quang Trung.
Trên hành trình phiêu bạt, khi đặt chân đến làng Cù Lâm, An Nhơn, bà Hương Liễu đã sử dụng nước của Bàu Đá để nấu. Thật bất ngờ, rượu không chỉ thơm ngon đặc biệt mà còn mang hương vị riêng biệt, khó có thể nhầm lẫn với bất kỳ nơi nào khác. Nhận thấy tiềm năng từ vùng đất này, bà quyết định truyền lại công thức và bí quyết cho người dân trong làng.
Sau khi hình thành, làng nghề truyền thống rượu Bàu Đá nhanh chóng phát triển và trở thành niềm tự hào của người dân Cù Lâm. Đặc biệt, rượu Bàu Đá từng được chọn làm vật phẩm tiến vua, càng khẳng định chất lượng vượt trội và giá trị độc đáo.
Quy trình làm rượu
Theo chia sẻ của các bậc lão làng giàu kinh nghiệm, để tạo nên một mẻ rượu thơm ngon đúng chuẩn, nguyên liệu phải là loại gạo trì chất lượng cao.
Mỗi mẻ nấu sử dụng chính xác 5kg gạo, trải qua quá trình chưng cất công phu kéo dài 6 tiếng đồng hồ. Thành quả thu được chỉ khoảng 2,5 – 3 lít rượu tinh túy, đậm đà hương vị đặc trưng mà không loại rượu nào có thể sánh được.
Đồ nghề nấu rượu được chuẩn bị một cách tinh tế và mang đậm dấu ấn truyền thống. Người ta sử dụng những chiếc củ tre cong, ruột được đục rỗng, làm ống dẫn rượu từ lò chưng cất ra chum đất. Chum đất, nơi hứng những giọt rượu đầu tiên, phải được bịt kín hoàn toàn để ngăn rượu bay hơi, giữ trọn vẹn hương vị.
Để hiểu rõ hơn, hãy tham khảo quy trình nấu rượu Bàu Đá chi tiết.
Quá trình nấu đòi hỏi sự khéo léo và kiên nhẫn. Lửa chỉ được giữ ở mức liu riu, nhưng người nấu phải liên tục lắng nghe nhịp giọt rượu nhỏ nhanh hay chậm để kịp thời điều chỉnh lửa. Chính sự tỉ mỉ và cẩn trọng trong từng bước này đã tạo nên hương vị tinh khiết, đậm đà đặc trưng.
Công dụng của rượu Bàu Đá
Loại rượu này nổi tiếng có mùi vị thơm ngon đặc trưng, nếu uống điều độ từ 1 đến 2 ly nhỏ mỗi ngày có thể giúp thư giãn tinh thần, giảm căng thẳng, hỗ trợ điều trị các chứng đau lưng, nhức mỏi, đồng thời cải thiện hệ tiêu hóa, giúp cơ thể khỏe mạnh và cường tráng hơn.
Xem hướng dẫn chi tiết cách thưởng thức rượu Bàu Đá đúng chuẩn để cảm nhận trọn vẹn hương vị tinh túy.
Đặc biệt, rượu có nồng độ rất cao nhưng khi uống vào không hề có cảm giác nhức đầu như các loại rượu thông thường. Với hương vị thơm ngon cùng nồng độ cao đặc trưng, đây là lựa chọn lý tưởng để ngâm dược liệu, trị bệnh và bồi bổ sức khỏe, vượt trội so với nhiều loại rượu khác.
Rượu từ làng nghề Cù Lâm có thể được dùng để ngâm các sản phẩm sống như: chim bìm bịp, tắc kè, hải mã, rắn, nhung hươu, tay gấu, hà nàm… hoặc các loại thảo dược quý như: nhân sâm, nấm linh chi, nấm ngọc cẩu, chuối hột…, giúp phát huy hiệu quả tối đa trong việc bồi bổ cơ thể.
Để giữ được chất lượng và hương vị, bạn có thể tìm hiểu thêm về cách chọn và bảo quản rượu Bàu Đá
Rượu Bầu Đá trong thời hiện đại
Ngày nay, rượu Bầu Đá không chỉ được người dân địa phương yêu thích mà còn chinh phục cả thị trường trong nước và quốc tế. Với chất lượng vượt trội, rượu được sánh ngang cùng những loại rượu danh tiếng khác như rượu làng Vân (Bắc Giang) hay rượu Sán Nùng (Lào Cai).
Hỗ trợ phát triển làng nghề
Để tiếp tục nâng tầm thương hiệu, tỉnh Bình Định và thị xã An Nhơn đã triển khai nhiều giải pháp đồng bộ nhằm hỗ trợ và phát triển làng nghề.
Những nỗ lực này bao gồm việc đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, như cổng làng nghề và hệ thống đường bê tông, giúp cải thiện điều kiện sản xuất và giao thương. Đồng thời, 34 nồi nấu rượu bằng đồng đỏ, được đặt hàng từ làng nghề Đại Bái (Bắc Ninh), đã được trang bị cho các hộ dân. Những nồi nấu này không chỉ nâng cao năng suất và chất lượng rượu, mà còn giảm lượng nhiên liệu tiêu hao so với nồi truyền thống.
Ngoài ra, chính quyền còn hỗ trợ các làng nghề tham gia các hội chợ và triển lãm lớn để quảng bá thương hiệu. Nhờ đó, sản phẩm không chỉ giữ vững vị thế trong lòng người tiêu dùng mà còn ngày càng khẳng định giá trị trên thị trường rộng lớn hơn.
Năm 2007, UBND tỉnh Bình Định đã công nhận Làng nghề Rượu Bàu Đá Cù Lâm đạt tiêu chí làng nghề truyền thống.
Làng nghề truyền thống rượu Bàu Đá Cù Lâm là biểu tượng của sự khéo léo, tâm huyết và niềm tự hào quê hương. Mỗi giọt rượu là minh chứng sống động cho giá trị văn hóa truyền thống vươn xa qua mọi thời đại.
